ΠΑΤΡΑ : 100 χρόνια από τη γέννηση του Τάσου Λειβαδίτη

 

Aφιέρωμα στον Τάσο Λειβαδίτη την Πέμπτη 22 Σεπτεμβρίου στις 8:00 το βράδυ στον κήπο του Πολύεδρου, με αφορμή τα 100 χρόνια από τη γέννησή του.

 

Θα μιλήσουν : Άγγελος Λυκουργιώτης, φιλόλογος-πρόεδρος Συνδέσμου Φιλολόγων

                      Γιώργος Χαριτάτος, υποψήφιος διδάκτωρ κλασικής φιλολογία

 Δημήτρης Χείλαρης, υποψήφιος διδάκτωρ νεοελληνικής

                           και συγκριτικής φιλολογίας  Μαρία Ψάχου, φιλόλογος

Ο Τάσος Λειβαδίτης,  γεννήθηκε και πέρασε τα παιδικά του χρόνια στο Μεταξουργείο. Είχε τέσσερα μεγαλύτερα αδέρφια, μια αδερφή και τρεις αδερφούς. Ο πατέρας του ήταν μεγαλέμπορος και τα παιδικά χρόνια του ποιητή ήταν ευτυχισμένα. Τέλειωσε το γυμνάσιο στην Αθήνα και το 1940 γράφτηκε στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Τις σπουδές του διέκοψαν η γερμανική κατοχή και η συνακόλουθη ένταξή του στην Αντίσταση και στράτευσή του στην ΕΠΟΝ. Κατά τη διάρκεια της κατοχής πέθανε ο -κατεστραμμένος οικονομικά- πατέρας του και το 1951, ενώ ο ποιητής ήταν εξόριστος στη Μακρόνησο, η μητέρα του. Το 1946 παντρεύτηκε τη Μαρία Στούπα, παιδική του φίλη και πολύτιμη σύντροφο σε ολόκληρη τη ζωή του, με την οποία απέκτησαν μια κόρη τη Βάσω. Την ίδια χρονιά πραγματοποίησε και την πρώτη του εμφάνιση στα γράμματα με τη δημοσίευση του ποιήματός του "Το τραγούδι του Χατζηδημήτρη" στο περιοδικό «Ελεύθερα Γράμματα». Το 1947 συνεργάστηκε στην έκδοση του περιοδικού "Θεμέλιο". Την τετραετία 1948-1952 εξορίστηκε στον Μούδρο, τον Άη- Στράτη και τη Μακρόνησο μαζί με άλλους αριστερούς συγγραφείς και διανοούμενους, όπως ο Γιάννης Ρίτσος, ο Άρης Αλεξάνδρου, ο Μάνος Κατράκης και πολλοί άλλοι και συνέχισε να γράφει ποιήματα. Το 1952 εκδόθηκαν τα ποιητικά του βιβλία, "Μάχη στην άκρη της νύχτας" και "Αυτό το αστέρι είναι για όλους μας". Τρία χρόνια αργότερα οδηγήθηκε σε δίκη στο Πενταμελές Εφετείο με αφορμή την ποιητική συλλογή του "Φυσάει στα σταυροδρόμια του κόσμου" και αθωώθηκε πανηγυρικά. Το 1958 κυκλοφορεί το "Οι γυναίκες με τ’ αλογίσια μάτια". Το 1961 πήρε μέρος σε συναυλίες του Μίκη Θεοδωράκη στην ελληνική επαρχία, απαγγέλλοντας ποιήματά του και συνομιλώντας με το κοινό. Την ίδια χρονιά συνεργάστηκε στο σενάριο με τον Κώστα Κοτζιά και έγραψε τους στίχους των τραγουδιών (μουσική του Θεοδωράκη) για την ταινία του Αλέκου Αλεξανδράκη "Συνοικία το όνειρο", που αποτέλεσε σταθμό στην ιστορία του νεορεαλιστικού ελληνικού κινηματογράφου και απαγορεύτηκε από τη λογοκρισία.). Συνεργάστηκε με την εφημερίδα "Αυγή" (1954-1980 με μια διακοπή κατά την επταετία της δικτατορίας του Παπαδόπουλου), το περιοδικό "Επιθεώρηση Τέχνης" (1962-1966), όπου δημοσίευσε πολιτικά και κριτικά δοκίμια. Κατά τη διάρκεια της δικτατορίας του Παπαδόπουλου έμεινε άνεργος και ασχολήθηκε για βιοποριστικούς λόγους με μεταφράσεις και διασκευές λογοτεχνικών έργων σε διάφορα λαϊκά περιοδικά· παράλληλα στράφηκε με νοσταλγία προς το παρελθόν αδυνατώντας να δεχθεί τη σκληρότητα της πραγματικότητας της εποχής, στάση που αντικατοπτρίζεται στην ποίησή του αυτής της περιόδου με έμφαση στον "Νυχτερινό επισκέπτη". Το 1986 εξέδωσε τη συλλογή του "Βιολέτες για μια εποχή" που θεωρήθηκε ως το κύκνειο άσμα του. Ο Τάσος Λειβαδίτης πέθανε στην Αθήνα, στο Γενικό Κρατικό Νοσοκομείο από ανεύρυσμα κοιλιακής αορτής. Μετά τον θάνατό του εκδόθηκαν χειρόγραφα ανέκδοτα ποιήματά του με τον τίτλο "Χειρόγραφα του Φθινοπώρου". Τιμήθηκε με το Α΄ Κρατικό Βραβείο Ποίησης  το 1979, για το "Εγχειρίδιο ευθανασίας". Υπήρξε ιδρυτικό μέλος της Εταιρείας Συγγραφέων. Στίχοι του μελοποιήθηκαν από τον Μίκη Θεοδωράκη, τον Μάνο Λοΐζο, τον Γιώργο Τσαγγάρη και άλλους έλληνες συνθέτες. Η ποίηση του Τάσου Λειβαδίτη κυριαρχείται από την σπαρακτική υπαρξιακή του αγωνία, η οποία εκδηλώνεται αρχικά ως έκφραση τρυφερότητας και συμπόνιας στα πλαίσια του αισιόδοξου σοσιαλιστικού ρεαλισμού και στη δεύτερη φάση του έργου του ως εσωτερική αναδίπλωση και αναζήτηση του νοήματος της ζωής στο παρελθόν μετά από τη διάψευση των προσδοκιών και την προδοσία του καλλιτέχνη ως αγωνιστή για έναν καλύτερο κόσμο.

 Εργογραφία

Ι. Ποίηση

• Μάχη στην άκρη της νύχτας. Αθήνα, Κέδρος, 1952.

• Αυτό το αστέρι είναι για όλους μας. Αθήνα, Κέδρος, 1952.

• Φυσάει στα σταυροδρόμια του κόσμου. Αθήνα, Κέδρος,1953.

• Ο άνθρωπος με το ταμπούρλο. Αθήνα, Κέδρος, 1956.

• Συμφωνία αρ.Ι. Αθήνα, Κέδρος, 1957.

• Οι γυναίκες με τ’ αλογίσια μάτια. Αθήνα, Κέδρος, 1958.

• Καντάτα. Αθήνα, Κέδρος, 1960.

• 25η ραψωδία της Οδύσσειας. Αθήνα, Κέδρος, 1963.

• Ποίηση (1952-1963). Αθήνα, Κέδρος, 1965.

• Οι τελευταίοι. Αθήνα, Κέδρος, 1966.

• Νυχτερινός επισκέπτης. Αθήνα, Κέδρος, 1972.

• Σκοτεινή πράξη. Αθήνα, Κέδρος, 1974.

• Οι τρεις. Αθήνα, Κέδρος, 1975.

• Ο διάβολος με το κηροπήγιο. Αθήνα, Κέδρος, 1975.

• Βιολί για μονόχειρα. Αθήνα, Κέδρος, 1976.

• Ανακάλυψη. Αθήνα, Κέδρος, 1978.

• Ποιήματα (1958-1963). Αθήνα, Κέδρος, 1978.

• Εγχειρίδιο ευθανασίας. Αθήνα, Κέδρος, 1979.

• Ο Τυφλός με το λύχνο. Αθήνα, Κέδρος, 1983.

• Βιολέτες για μια εποχή. Αθήνα, Κέδρος, 1985.

• Μικρό βιβλίο για μεγάλα όνειρα. Αθήνα, Κέδρος, 1987.

• Απάνθισμα. Αθήνα, Κέδρος, 1997.

• Τα χειρόγραφα του Φθινοπώρου. Αθήνα, Κέδρος, 1990.

ΙΙ. Πεζογραφία

• Το εκκρεμές. Αθήνα, Κέδρος, 1966.